Schrijven doe je zo

Rommel

Kijk eens naar elk woord dat je op papier zet. Een verrassend groot aantal dient geen enkel doel. Zoals het bijvoeglijk naamwoord ‘persoonlijk’ in ‘een persoonlijke vriend van me’ of ‘zijn persoonlijke gevoelens’. Iemands gevoelens zijn al van hem, dat zit namelijk vervat in ‘zijn’. Een typisch voorbeeld van de honderden woorden die je kunt schrappen, betoogt William Zinsser*. Het is rommel. Helaas net zo moeilijk uit te roeien als onkruid.

Rommel is het omslachtige zinsdeel dat de plaats heeft ingenomen van het korte woord met dezelfde betekenis: ‘nu’ is opzij geduwd door ‘op dit moment’. Het werkwoord ‘ervaren’ is een grote rommelmaker. De piloot die zegt dat wij momenteel neerslag ervaren, bedoelt dat het nu regent. De tandarts die vraagt of je gevoeligheid ervaart, bedoelt te vragen of het pijn doet. De stewardess die begint met: ‘In het onwaarschijnlijke geval dat het vliegtuig een dergelijke eventualiteit ervaart...’, ... Door in haar professionele rol dit soort pompeuze taal te gebruiken, klinkt zij niet alleen belangrijker, ze slijpt ook de scherpe randjes van de werkelijkheid af. Dolgedraaide politieke correctheid. Eufemisme van de ergste soort.

Rommel is ook de officiële taal van bedrijven die daar hun fouten achter verbergen. We ‘moeten afscheid nemen van’ iemand die we ontslaan. Onder president George W. Bush werden burgerslachtoffers in Irak ‘collateral damage’. Verbale camouflage. Ieder vakgebied kent een groeiend arsenaal aan jargon om de mensheid zand in de ogen te strooien.

Rommel is de vijand. Ontwikkel er een oog voor. Zoek naar de rommel in je eigen teksten en snoei genadeloos. Wees dankbaar voor alles wat je weg kunt gooien. Onderzoek nogmaals iedere zin die je op papier hebt gezet. Doet elk woord nieuw werk? Kun je een gedachtegang nog iets economischer uitdrukken? Is iets pompeus of pretentieus of modieus? Houd je vast aan iets dat geen nut heeft, alleen maar omdat je denkt dat het mooi is?

Houd het simpel.

*William Zinsser, On writing well (jubileumeditie 2006)

• Kapot gevallen ei
• Idee onder je kussen
• On writing well
• Wat vervelend om te vernemen
• Eenvoud
• Rommel
• Stijl
• Stijl (2)